“Mobbing” iş yerinde çalışanın/çalışanların, başka bir çalışanı/çalışanları; rahatsız edici, huzursuz edici, sıkıntı verici şekilde, sözlü ya da davranışlarıyla taciz etmesidir. “BEZDİRİ” (Türk Dil Kurumu’nun mobbing’i tanımlama şekli) iş yerinde psikolojik taciz, psikolojik şiddet, baskı, kuşatma, rahatsız etme, sıkıntı verme şeklinde karşımıza çıkabilmektedir.
19.yüzyılda biyologlar tarafından kullanılan “mobbing” terimi, ilk kez 1960 yılında Etholog Konrad Lorenz tarafından; bazı hayvan hareketlerini tanımlamak için kullanılmıştır. Mobbing kelimesinin kökü olan “mob” sözcüğünün yasaya uygun olmayan, aşırı şiddet içeren anlamına geldiğini bilen Lorenz, yaptığı deneylerde büyük bir hayvanın tehdidi karşısında, savunmasız kalan küçük hayvana yapılanı tanımlamak için kullanmıştır. Daha sonra İsviçreli doktor Peter Paul Heinemann 1972 yılında okulda yaşanan bir durumdan yola çıkarak, “bir grup çocuğunun, bir çocuğa karşı baskıcı, rahatsız edici hareketlerini” mobbing olarak tanımlamıştır. Aynı zamanda okullarda yaşanan tacizi işyerlerinde yaşananlarla ayırt edebilmek için: “bullying” yani zorbalık kelimesi bir çok otorite tarafından kullanılmıştır.
İşyerinde ilk defa; 1980 li yılların başında, Alman endüstri psikoloğu Heinz Leyman “duygusal taciz” kavramıyla mobbingi işlemiş; çıkış şeklini, doğabilecek sonuçları anlatmıştır.
Ülkemizde mobbing ilk defa Borçlar Kanunu Tasarısı ile hayatımıza gitmiştir. Ülkemizde ilk mobbing davası Toprak Mahsulleri Ofisi’nde çalışan Ş.T. tarafından açılmıştır. Uğradığı psikolojik baskı ile depresyona girdiğini belirterek 15.000 TL değerinde dava açmıştır. Açtığı davayı kazanmıştır. Ancak kazanmasına rağmen alınan bilgilere göre, ona yapılan mobbing devam etmiştir.
Teknolojinin gelişmesiyle birlikte, mobbing sanal ortamda da yapılmaya başlamıştır. Teknolojik ürünleri kullanarak çekilen fotoğraf, kayıt vs. internet üzerinden çeşitli sosyal medya ortamlarında yayınlanabilmektedir. Buna da “sanal mobbing” denmektedir.
Hizmet sektöründe yoğun görülmekle birlikte özellikle sağlık ve eğitim sektöründe çok yaygın olduğunu söyleyebiliriz.
Bıktırma, yıldırma, sağlanan haklardan yararlanmasına izin vermeme, dışlama, zorla farklı görevlere yönlendirilme, herkesin içinde küçük düşürme gibi davranışlar psikolojik taciz olarak adlandırılıyor ve bahsettiğimiz sürelerde zararları ortaya çıkıyor.
Mobbinge maruz kalan kişiler gördükleri baskıyla, tacizle işlerini verimli bir şekilde yapamamaktadırlar. Üstelik araştırmalara göre en az mobbing süresi 6 ay olarak görülmektedir. Ortalaması 15 ay olarak baz alınmış ve etkilerinin 29-46 ay arasında ağır bir şekilde ortaya çıktığı belirlenmiştir…
Saygı Günenç
Aralık/2013
“Mobbing- Özel Dosya” devam edecektir…
“paylaşmak ayrıcalıktır”
facebook
Merhaba,
Yazınızda gördüğüm kadarı ile, Mobbing’in kabul edilmesi, legalleşmesi ve örnek teşkil edecek davaların açılabilmesi için oldukça uzun zaman geçmesi gerekmiş. Bu durumun önüne geçilebilmesi yada mobbinge maruz kalan kişilerin %100 haklılığını ve hakkını savunabilmesi için de hayli zaman geçmesi gerekiyor. Mobbinge maruz kalan kişilerin davranışlarını iki ayrı bölümde sentezleyebiliriz. Ama sonuç değişmez.
1- Mobbinge maruz kalan kişi; boyun eğer, her türlü tavır ve davranışı sineye çeker ama performans düşer, ne yapacağını bilemez bir hale gelir. Moral bozukluğu ve huzursuzluk , hatalara neden olur. Hata arttıkça , baskı artar, baskı arttıkça hata artar kısır döngü sürecine girilir. Çalışanın başka bir alternatifi yok ise, çalışmaya mecbur ise sinir harbi içinde depresyon ilaçlarına başlar. Kendi iç dünyasında bastırmaya çalışır. Ama sonu yoktur.
2- 2.durum ise tam aksine boyun eğmemektir.Yapılan haksızlıklara, sözlü tacizlere, kişisel hakaretlere karşı boyun eğmez. Savunmaya geçtikçe baskı artar, baskı arttıkça yaşanan karşılıklı sinir harbi daha da artar. Yine kısır döngü….
Özetle; mobbinge maruz kalan kişinin ne yapması gerektiği hususunda yönlendirme ve bilgilendirmeye ,öte yandan kişinin haklılığını ve kendini savunabilmesi için doğru zaman ve yöntemin neler olduğu husunda bilinçlendirmeye ihtiyacı bulunmaktadır.
Huzurlu ve keyifli günler diliyorum.
Merhaba Sibel Hanım,
Sözlerinize hak vermemek mümkün değil. Hele ki ülkemiz koşullarında mobbingin önüne geçmek oldukça uzun zaman alacaktır.
Bahsettiğiniz gibi şu an bütün seçeneklerin sonucu aynı yere (kısır döngü) gidiyor. Ancak bunu çevirmenin ve önlemenin elbette çözüm yolları var. Bu yazı dizisini çok uzun tutmadan 5-6 parçada bitireceğim. Bunun içinde çözüm önerileri de yer alacaktır.,
Farkındalığınız ile verdiğiniz desteğe teşekkür ederim.
Merhabalar,
Ben geçen hafta bir vaka yaşadım. Konumum itibariyle 2 ayrı yöneticiye bağlıyım. Bu nedenle zaman zaman çakışan durumlar söz konusu oluyor. Bir bölümün işini yaparken diğeri beni yerimde bulamıya biliyor. Yönettiğim lokasyonun kaderini belirleyecek bir dizi toplantı yapılırken ilk toplantıda bir yöneticim diğerine bağlı olan bir arkadaşıma telefonunu bırakması yönünde bir kaç defa samimi bir ifadeyle uyarıda bulundu. 2. toplantıda diğeri de beni öbür tarafın adamı olarak gördüğü için herkesin önünde daha toplantı başlamadan satışları güncelliyorum diye fena halde azarladı.30 yıla yakın bir zamandır çalışıyorum. Çok fazla baskı altında çalıştım. Defalarca mobbing yaşadım. Geçen hafta bir yol daha mobbing çözümü konusunda bir yol daha açıyordum. Az daha laptopu kapatıp beni hırpalayan yöneticimin kafasında kırıyordum.Adamın şansı kenarda bir miktar güvencem olmaması. Sanırım ben artık bu insanlık dışı işleri kaldıramıyorum. Kavga ve küfürün gelenek halini aldığı bir toplumda yaslar mobbingin önüne ne kadar geçer bilemiyorum. Ben insan odaklı çalışan, çalıştığı insanlara değer veren ve önlerini açan bir yöneticiyim. Yada en azından böyle olduğunu düşünüyorum.Bunca tecrübeme ve eğitime rağmen beni de bu noktaya getirdiler.
Merhaba Cem Bey,
Bu özel bilgileri bizimle paylaştığınız için çok teşekkür ederiz.
(geç yazdığım için kusura bakmayın yorum askıda kalmış)
Maalesef iş yerinde bu ve benzer şeyleri sıklıkla yaşıyoruz.Ancak size önerim bu konuda şirket yapısına, durumuna, konumunuza göre zarar vermeyeceğiniz şekilde tepki vermeniz olacaktır.
İşte bizim ülkemizin gerçeği…
Kolaylıklar dilerim.
merhabalar
çalıştıgım işyerınde 8 senedır mobıng işkencesı gormekteyım resmen pısıkolojım bozuldu
8 senedır bu acıyı yaşamaktayım
çalışanlara kule muhamelesı yapıyorlar çocuklarım ıçın mecburen katlanmaktayım
aldıgım parayı haram edıyorlar maaş gunu resmen terür estırıyorlar verdıklerı parada dahı gözları var
işyerımden resmen tıskındım
Merhaba Ferit Bey,
İçinde bulunduğunuz durum için üzgünüm. Ancak maalesef parayı verdiği için çok şeye hakkı olduğunu düşünen bir sürü işveren var. Burada paranın sadece iş gücünün karşılığı olduğunun ve kişisel haklara tacizde bulunmanın suç olduğunun bilinmesi gerekiyor.
Mobbing davası açabilirsiniz. İşveren sizi bu davadan sonra çıkarmaya kalkarsa zaten haksızlığını ortaya koyacaktır. Bu da yaşadıklarınız kadar zor bir süreç.
Kendinizi bu zararlardan olabildiğince uzak tutmaya çalışmanızı ve moralinizi yüksek tutmanızı öneririm. Uygun bir şekilde de haklarınızı aramalısınız elbette.
Sabır ve kolaylıklar dilerim.
Merhaba
Bu sistem malesef ki iş hayatında değil hayatın her anında memcut. Tabiki iş Hayatında buna mecburiyetletden dolayi katlaniliyor. Burada görev tanımları sorumluluklar iyi yapılmalı diye düşünüyorum.